نویسنده: محمد نصر اصفهانی

ناتوان‌ترین و عاجزترين مردم، کسی است که از به دست آوردن دوست، عاجز بماند و بیچاره‌تر از او کسی است که به آسانی دوستان خود را از دست بدهد.

پیامبر پس از فتح شهر مکه گذشت را، شکرانه پیروزی این فتح بزرگ می‌دانست چون به نظر او انتقام، سرکوب، کشتار و هر نوع خشونت غیرضروری، شکر قدرت نبود.

ما پیروان امیرالمومنین معمولاً به گونه‌ای زندگی می‌کنیم که اگر مُردیم بسیاری از مرگ ما شاد می‌شوند چون از شرّ ما راحت می‌شوند و اگر زنده باشیم از ما دوری می‌کنند تا از شّر ما راحت باشند.

قرآن از مردم می‌خواهد که نسبت به دین و شخصیت‌های دینی خود غلو نکنند. در روایات ائمه نیز شیعیان از نسبت دادن چیزی به ائمه که خود آنها به خود نسبت نداده‌اند منع شده‌اند.

از این انسان به شگفت آیید، با قطعه‌ای «پی» مي‌بيند، با «گوشتی» سخن مي‌گويد، با «استخوانی» مي‌شنود و از «شکافی» نفس مي‌کِشد.

صدقه و کمک به نيازمندان، داروی مؤثری است. اعمالی که  انسان‌ها در اين دنيا انجام می‌دهند، همان چیزی است که در آخرت در پی آن هستند.

سينه عاقل، صندوقچه اسرار اوست و خوشرويى، دام دوستى است و بردبارى، گور زشتي‌ها. آشتى جويى، سرپوش عيب‌ها است. هر كه از خود راضی بود، خشمگين نسبت به او بسيار است.

امیرالمومنین، در قسمت دیگری از آنچه که سید رضی از توصیه امیر المومنین به مالک اشتر نقل کرده است به توصیف سه موضوع مرتبط با یکدیگر یعنی علم، ادب و فکر اشاره فرموده است.

امیرالمومنین(ع) در ادامه توصیه‌های خود به مالک اشتر، به وصف پنج صفت عجز، صبر، زهد، ورع و رضا اشاره می‌کنند.

حضرت در مقامِ بیانِ خوب یا بد بودن فقیر و ثروتمند نیستند. بلکه ایشان حقایقی را که در جامعه وجود دارد، توصیف می‌کنند. اصولاً در تفکر دینی، خوب یا بد بودنِ فقیر و ثروتمند، معنا ندارد. به عبارتی فقر و ثروت، وسیلة آزمایش انسان‌ها است.