عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
در این نوشتار ابتدا پاسخ پنج تن از فقهای عظام شیعه در سه قرن اخیر را در مورد برخورد با مخالف جویا می‌شویم آنگاه دیدگاه فقیه عالیقدر را به عنوان ششمین نظر مطرح کرده و آثار و پیامدهای اجتماعی هر یک از آن نظریات را مورد بحث قرار خواهیم داد.
دین شیوه زندگی است. شیوه‌های زندگی با یکدیگر متفاوت است چون امیال آدمیان متفاوت است. امیال آدمیان متفاوت است چون اهداف آنها متفاوت است. اهداف زندگی تفاوت دارند چون باورها و بینش‌ها و میزان پایبندی به آن متفاوت است. اساس دین بر پایه باورها و بینش‌هاست. باورها و بینش‌های هیچ کس عین باور و بینش دیگری نیست و همچون چهره افراد قابل انطباق دقیق بر دیگران نیست. ازاین‌رو می‌توان گفت به تعداد آدمیان دین وجود دارد.
نگاه قرآن به زن با نگاه همه انسانهایی که در چارچوب فرهنگ بسته خویش به او می‌نگرند متفاوت است. قرآن خلقت زن و مرد را از یک حقیقت دانسته است و در انجام وظایف و مسئولیت‌های انسانی و اجتماعی، فرقی بین آن دو قائل نیست.
اين فرمانى است كه أميرالمومنین (عليه السّلام) به محمّد بن أبي بكر در وقتى كه از طرف وى والى مصر بود نوشت:
موضوع این نامه نحوه برخورد کارگزاران حکومتی و مالیاتی با مردم است.
عدالت اجتماعی زمینه شناسی نامه ۲۵: از بُعد اجتماعی مهمترین هدف راهبردی دین، اقامه قسط و اجرای عدالت در همه ابعاد فردی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است. به فرموده...
آیا بهره‌برداری از منابع آب باید از قواعد انسانی، اخلاقی و حقوقی خاصی پیروی کند یا استفاده از منابع آب، از ضابطه خاصی پیروی نمی‌کند و در آن قاعده الحق لمن غلب حاکم است و هر کس قدرت داشت می‌تواند هر چه و هر کجا از منابع آبی استفاده کند؟ پاسخ به این پرسش را با رویکردی درون دینی از کتاب و سنت می‌جوییم.
امیرالمومنین(ع) در سال ۳۷ هجری پس از بازگشت از جنگ صفین، یعنی زمانی که شصت سال داشت، طی وصیت‌نامه‌ای به فرزند خود امام حسن(ع) اموال خود را در راه خدا وقف نمود. نامه ۲۴ نهج‌البلاغه، متن بخشی از وصیت‌نامه یا وقف‌نامه حضرت است.
قبل از شهادت و در دمادم مرگ امام (ع) به اطرافیان خود وصیت کرد. بخش‌هایی از این وصیت در نهج البلاغه، در خطبه‌ها قبل ذکر شده است. بخشی از وصیت امام(ع) را سید رضی در نامه ۲۳ نهج البلاغه آورده است که به ترجمه و توضیح آن می‌پردازیم.
نامه ۲۲ نهج البلاغه نامه امام علی(ع) به ابن عباس است. ظاهرا این نامه ابن عباس را زیاد تحت تاثیر قرار داده است به طوری که از او نقل شده است: هیچ سخنی بعد از سخنان رسول خدا(ص) چون این سخن امیر المومنین(ع) مرا تحت تاثیر خود قرار نداد.
