دعا در قرآن

دعا، خواندن خدا، درخواست از او،

هر کس در آسمان‌ها و زمین است از او درخواست می‌کند. او هر روز در کاری است (الرّحمن/۲۹). [هر کس در آسمان‌ها و زمین است] همگی دعا و تسبيح خود را می‌دانند (نور/۴۱). اي مردم شما به خدا نيازمند هستيد و خدا است كه بی‌نياز و ستوده است (فاطر/۱۵). من نزدیک هستم. دعای دعاکننده را هنگامی که مرا بخواند، اجابت می‌کنم پس بايد مرا اجابت كنند و به من ایمان بياورند تا رشد یابند (بقره/۱۸۶). پروردگار شما فرمود: مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم. در حقیقت کسانی که از پرستش من کبر ورزند به زودی سرافكنده در دوزخ وارد مي‌شوند (غافر/۶۰).

زیباترین نام‌ها به خدا تعلّق دارد پس او را با آن نام‌ها بخوانید (اعراف/۱۸۰). بگو، خواه الله را بخوانيد یا رحمان را بخوانيد، هر کدام را بخوانید، نام‌هاي نیکوتر، تنها از آن او است (اسراء/۱۱۰). بگو، پروردگار من فرمان داده خدا را در حالي كه عبادت را براي او خالص مي‌گردانيد، بخوانید (اعراف/۲۹). اوست زنده‌ای که خدایی جز او نیست پس او را در حالي كه عبادت را براي او خالص مي‌گردانيد، بخوانید (غافر/۶۵). اوست کسی که نشانه‌های خود را به شما می‌نمایاند و برای شما از آسمان روزی می‌فرستد. جز آن کس که توبه‌کار است، پند نمی‌گیرد پس خدا را در حالي كه عبادت را براي او خالص مي‌گردانيد، بخوانید هر چند كافران خوش نداشته باشند (غافر/۱۳-۱۴). سجده‌گاه‌ها ویژة خداست پس هیچ کس را با خدا نخوانید (جن/۱۸). پروردگار خود را به زاری و نهانی بخوانید زیرا او متجاوزان را دوست ندارد (اعراف/۵۵). با بیم و امید خدا را بخوانید زيرا رحمت او به نیکوکاران نزدیک است (اعراف/۵۶). تنها کسانی به آیات ما ایمان می‌آورند که … و پروردگار خود را از روی بیم و امید می‌خوانند (سجده/۱۵-۱۶).

کیست که درمانده را چون او را بخواند، اجابت می‌کند و گرفتاری را برطرف می‌گرداند؟ … چه اندک متذکّر می‌شوید (نمل/۶۲). از هر چه از او خواسته‌ايد به شما داده است. اگر [بخواهيد] نعمت خدا را بشماريد نمي‌توانيد آن را به شمار درآوريد. قطعاً انسان ستم‌پيشة ناسپاس است (ابراهيم/۳۴). [خدا دعای] کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند، اجابت می‌کند و از فضل خود به آنان زیاده می‌دهد ولی کافران را عذاب سخت خواهد بود. اگر خدا روزی را برای بندگان خود وسعت می‌داد، مسلماً در زمین سر به عصیان برمی‌داشتند لیکن به اندازه‌ای که می‌خواهد، فرو می‌آورد . بي‌گمان او به بندگان خود آگاه و بیناست. اوست کسی که پس از آن‌که ناامید شدند، باران را می‌فرستد و رحمت خود را می‌گسترد. او سرور ستوده است (شوری/۲۶-۲۸). بندگان [خدای] رحمان کسانی هستند که آنها با خدا، معبود دیگری نمی‌خوانند (فرقان/۶۸).

انسان [از روي ناداني همان گونه که] خیر را می‌خواند، شرّ را می‌خواند. او همواره شتاب‌زده است (اسراء/۱۱). انسان از دعای خیر خسته نمی‌شود. چون شرّي به او برسد مأیوس و ناامید می‌شود (فصّلت/۴۹). چون نعمتی به او ببخشیم، روی برمی‌تابد و با تکبّر کناره می‌گیرد. چون شرّی به او برسد، دست به دعای فراوان برمی‌دارد (فصّلت/۵۱). چون به مردم زیانی برسد، پروردگار خود را، در حالی که به درگاه او توبه می‌کنند، می‌خوانند. آنگاه که از جانب خود، رحمتی به آنان بچشانیم ناگاه دسته‌ای از آنان به پروردگار خود شرک می‌ورزند تا آن‌چه را به آنها داده‌ايم، ناسپاسي كنند پس بهره‌مند شويد كه به زودي خواهيد دانست (روم/۳۳-۳۴). چون به انسان زیانی برسد پروردگار خود را، در حالی که به سوی او بازگشت مي‌كند، می‌خواند سپس چون از جانب خود نعمتی به او عطا کند آن‌چه را قبلاً خدا را برای رفع آن می‌خواند، فراموش می‌کند و برای خدا همتایانی قرار می‌دهد تا [مردم را] از راه او گمراه گرداند. بگو، به کفر خود اندکی برخوردار شو. تو اهل آتش هستی (زمر/۸). چون به انسان زیانی برسد، ما را می‌خواند سپس چون نعمتی از جانب خود به او عطا کنیم، می‌گوید: تنها آن را به دانش خود یافته‌ام. [چنین نیست]. بلکه آزمایشي است ولي بیشتر آنان نمی‌دانند (زمر/۴۹). چون به انسان زیانی برسد ما را به پهلو خوابیده، نشسته یا ایستاده می‌خواند. چون گرفتاری او را برطرف کنیم، چنان می‌شود که گویی ما را برای زیانی که به او رسیده، نخوانده است. این‌گونه برای اسرافکاران آنچه انجام می‌دادند، زینت داده شده است (یونس/۱۲).

هنگامی که در کشتی سوار می‌شوند خدا در حالي كه عبادت را براي او خالص كرده‌اند، می‌خوانند. چون آنان را به سوی خشکی برساند و نجات دهد، ناگاه آنان شرک می‌ورزند تا به آن‌چه به آنها داده‌ايم ناسپاسي كنند. از آنچه مي‌خواهند، بهره‌مند شوند امّا به زودي خواهند دانست (عنکبوت/۶۵-۶۶). چون موجی کوه‌آسا آنان را فراگیرد، خدا را بخوانند و دين خود را برای او خالص گردانند و چون آنان را نجات داد و به خشکی رساند، برخی از آنان میانه‌رو هستند. نشانه‌های ما را جز، هر خائن ناسپاسی انکار نمی‌کند (لقمان/۳۲). چون در دریا به شما صدمه‌ای برسد هر کس را می‌خوانید، ناپدید می‌گردد جز او. چون [خدا] شما را به سوی خشکی رسانید، روی‌گردان می‌شوید. انسان همواره ناسپاس است (اسراء/۶۷). [خدا] کسی است که شما را در خشکی و دریا می‌گرداند. تا هنگامی که در کشتی‌ها باشید و آنها با بادی خوش آنان را ببرند، به آن شاد می‌شوند، ناگاه بادی سخت بر آنها بوزد و موج از هر طرف بر آنان بتازد و یقین کنند که در محاصره افتاده‌اند. در آن حال  خدا را خالصانه می‌خوانند که اگر ما را از این [حادثه] نجات دهي، قطعاً از سپاسگزاران خواهیم شد (یونس/۲۲).

بگو، چه کسی شما را از تاریکی‌های خشکی و دریا می‌رهاند؟ در حالی که او را به زاری و پنهانی می‌خوانید که اگر ما را از این [حادثه] برهاند قطعاً از سپاسگزاران باشیم (انعام/۶۳). اوست كسي كه شما را از نفس واحدی آفرید و جفت او را از آن پدید آورد … چون [همسر او] سنگین بار شد، خدا، پروردگار خود را خواندند که اگر فرزند شایسته‌ای به ما دهی، قطعاً از سپاس‌گزاران خواهیم شد پس چون به آن دو فرزند شایسته‌اي داد، در آنچه به آنان داده بود، برای او شریکانی قرار دادند (اعراف/۱۸۹-۱۹۰).

خدا خود حق است و آنچه به جای او می‌خوانند، باطل است (حج/۶۲؛ لقمان/۳۰). [مشرکان] به جای خدا جز [بت‌های] مادینه را نمی‌خوانند و جز شیطان سرکش را نمی‌خوانند (نساء/۱۱۷). خدا هر آن‌چه را جز او می‌خوانند، می‌داند (عنکبوت/۴۲). کسانی را که به جز خدا می‌خوانند چیزی نمی‌آفرینند، در حالی که خود آفریده می‌شوند. مردگان هستند نه زندگان، نمی‌دانند چه موقع برانگیخته خواهند شد (نحل/۲۰-۲۱). ای مردم مَثَلی زده شد پس به آن گوش دهید. کسانی که جز خدا می‌خوانید، هرگز مگسی نمی‌آفرینند هر چند برای آن اجتماع کنند. اگر آن مگس چیزی از آنان برباید، نمی‌توانند آن را باز پس گیرند. طالب و مطلوب هر دو ناتوان هستند (حج/۷۳). کسانی  را كه جز خدا پنداشته‌اید، بخوانید. آنان هم‌وزن ذرّه‌ای نه در آسمان‌ها و نه در زمین مالک نیستند و در آن دو، شرکتی ندارند. برای او از میان آنان هیچ پشتیبانی نیست (سبأ/۲۲). کسانی را که جز او می‌خوانید، مالک پوست هستۀ خرمایی نیستند. اگر آنها را بخوانید، دعای شما را نمی‌شنوند. اگر بشنوند شما را اجابت نمی‌کنند. روز قیامت شرک شما را انکار می‌کنند (فاطر/۱۳-۱۴). در حقیقت کسانی را که به جای خدا می‌خوانید، بندگانی مثل شما هستند. پس آنها را بخوانید، اگر راست می‌گویید، باید شما را اجابت کنند. آیا آنها پاهایی دارند که با آن راه بروند یا دست‌هایی دارند که با آن بگیرند یا چشمانی دارند که با آن بنگرند یا گوش‌هایی دارند که با آن بشنوند؟ بگو، شریکان خود را بخوانید آن‌گاه عليه من نیرنگ کنید و مرا مهلت ندهید (اعراف/۱۹۴-۱۹۵). کسانی را که جز او می‌خوانند هیچ جوابی به آنان نمی‌دهند، مگر مانند کسی که دو دست خود را به سوی آب بگشاید تا [آب] به دهان او برسد، در حالی که به او نخواهد رسید. دعای کافران جز در بيراهه نيست (رعد/۱۴).

 آنان که به جای خدا می‌خوانید نه می‌توانند شما را یاری کنند و نه خود را یاری کنند (اعراف/۱۹۷). كساني كه به جاي او مي‌خوانند اختیار شفاعت ندارند مگر کسانی که به حق گواهی داده باشند و بدانند (زخرف/۸۶). کسانی که در برابر او می‌خوانند، به چیزی داوری نمی‌کنند (غافر/۲۰). کسانی که آنان می‌خوانند، خود به سوی پروردگار خود در پي يافتن وسيله براي تقرّب هستند [تا بدانند] کدام یک از آنها به او نزدیک‎‌تر هستند. به رحمت او امیدوارند و از عذاب او می‌ترسند زیرا عذاب پروردگار تو همواره حذرکردنی است (اسراء/۵۷).

از مردم کسی است که خدا را در حاشيه می‌پرستد … به جای خدا چیزی را می‎خواند که نه زیانی به او می‌رساند و نه سود می‌دهد. این آن گمراهی دور و دراز است. کسی را می‌خواند که زیان او نزديك‌تر از سود است. وه چه بد مولای و چه بد همدمي است (حج/۱۱-۱۳). کیست گمراه‌تر از آن کس که به جای خدا، کسی را می‌خواند که تا روز قیامت او را پاسخ نمی‌دهد. آنها از اینان بی‌خبر هستند (احقاف/۵). کسانی که غیر از خدا، شریکانی را می‌خوانند [از آن شریکان] پیروی نمی‌کنند. اینان جز از گمان، پیروی نمی‌کنند و جز گمان نمی‌برند (یونس/۶۶). هرکس با خدا معبود دیگری را بخواند که هیچ برهانی برای آن ندارد، حساب او با پروردگارش خواهد بود. در حقیقت کافران رستگار نمی‌شوند (مومنون/۱۱۷).

معبوداني را كه جز خدا می‌خوانند، دشنام ندهید، زيرا آنها از روی دشمنی، به نادانی خدا را دشنام خواهند داد (انعام/۱۰۸).

دعا- اقوام، به راستي نوح ما را ندا داد و چه نيك اجابت‌كننده بوديم (صافّات/۷۵). نوح آن‌گاه كه پيش از [ساير پيامبران] ندا داد پس ما او را اجابت كرديم. او را با خانواده‌اش از بلاي بزرگ رهانيديم (انبياء/۷۶). او پروردگار خود را خواند كه من مغلوب هستم پس انتقام بگير (قمر/۱۰). به او وحی کردیم که زیر نظر ما و به وحی ما کشتی بساز. چون فرمان ما رسید و تنور به فوران آمد، از هر نوع یک جفت و هم‌چنین خانواده‌ات را وارد کشتی کن به جز کسی که حکم عذاب بر او صادر شده است. دربارة كساني كه ظلم كرده‌اند، با من سخن نگو زيرا آنها غرق‌شدني هستند (مؤمنون/۲۷-۲۹). پس درهاي آسمان را به آبي سيل‌آسا گشوديم (قمر/۱۱). نوح پروردگار خود را ندا داد و گفت: پروردگارا، پسرم از كسان من است و قطعاً وعدة تو راست است. تو بهترين داوران هستي. فرمود: ای نوح، در حقیقت او از کسان تو نیست. او عملی ناصالح است پس چیزی را که به آن علم نداری از من نخواه. به تو اندرز می‌دهم مبادا از جاهلان باشی. او گفت: پروردگارا، من به تو پناه مي‌برم از اين‌كه از تو چيزي بخواهم كه به آن علم ندارم. اگر مرا نيامرزي و به من رحم نكني، از زيانكاران باشم (هود/۴۵-۴۷). پس او و هر كس را در آن كشتيِ انباشته با او بود، نجات دادیم آن‌گاه باقي‌ماندگان را غرق كرديم (شعراء/۱۱۹-۱۲۰).

[صالح] گفت: اي قوم من، خدا را بپرستيد. براي شما هيچ معبودي جز او نيست. او شما را از زمين پديد آورد. شما را در آن استقرار داد پس از او آمرزش بخواهيد آن‌گاه به درگاه او توبه كنيد كه پروردگارم نزديك و اجابت كننده است (هود/۶۱).

ابراهیم [به قوم خود] گفت: آيا وقتي بت‌ها را مي‌خوانيد، از شما مي‌شنوند؟ يا به شما سود و زيان مي‌رسانند (شعراء/۷۲-۷۳)؟ از شما و از آن‌چه غير خدا مي‌خوانيد، كناره مي‌گيرم و پروردگار خود را مي‌خوانم. اميدوارم در خواندنِ پروردگارم نااميد نباشم (مريم/۴۸).

[يعقوب] گفت: من تنها، از درد و اندوه خود به خدا مي‌نالم. از خدا چيزي مي‌دانم كه شما نمي‌دانيد (يوسف/۸۶). [پسران يعقوب] گفتند: اي پدر، براي گناهان ما آمرزش بخواه زیرا ما خطاكار بوديم. گفت: به زودي از پروردگار خود براي شما آمرزش مي‌خواهم. او قطعاً آمرزندة مهربان است (يوسف/۹۷-۹۸).

هنگامي كه موسي براي قوم خود آب خواست، گفتيم: با عصاي خود بر آن تخته سنگ بزن پس دوازده چشمه از آن جوشيدن گرفت. هر قبيله‌اي آبشخور خود را ‌شناخت. [گفتيم:] از روزي خدا بخوريد و بياشاميد و در زمين فساد نكنيد (بقره/۶۰). چون گفتيد: اي موسي، هرگز بر يك خوراك تاب نياوريم. از خداي خود براي ما بخواه تا از آن‌چه زمين مي‌روياند از سبزي، خيار، سير، عدس و پياز، براي ما بروياند. موسي گفت: آيا به جاي چيز بهتر خواهان چيز پست‌تر هستيد؟ پس به شهر فرود آييد كه آن‌چه را خواسته‌ايد، براي شما هست (بقره/۶۱). گفتند: پروردگار خود را براي ما بخوان تا بر ما روشن سازد كه آن [گاو قرباني] چگونه است. گفت: او می‌فرماید آن گاوی است نه پیر و نه خردسال بلکه میانسالی بین آن دو است پس آن‌چه دستور یافته‌اید، انجام دهید. گفتند: پروردگار خود را بخوان تا براي ما روشن کند رنگ آن چگونه است. گفت: او می‌فرماید آن گاوی است زرد یکدست که رنگ آن بینندگان را سرور می‌بخشد. گفتند: پروردگار خود را بخوان تا برای ما روشن کند آن چگونه گاوی است زیرا این گاو بر ما مشتبه است و اگر خدا بخواهد ما قطعاً به آن راه خواهیم یافت. گفت: او می‌فرماید آن گاوی است نه رام که زمین را شخم زند و به کشت آب دهد سالم و بدون هیچ لکّه‌ای است. گفتند: اينك سخن درست را آوردي پس آن را سر بريدند و چيزي نمانده بود، انجام ندهند (بقره/۶۸-۷۱).

فرعون گفت: مرا بگذاريد موسي را بكشم تا پروردگار خود را بخواند (غافر/۲۶). هنگامی که عذاب بر فرعونیان فرود آمد. گفتند: ای موسی، پروردگارت را به عهدی که نزد تو دارد، برای ما بخوان اگر این عذاب را از ما برطرف کنی حتماً به تو ایمان خواهیم آورد و بنی‌اسرائیل را قطعآ با تو روانه خواهیم کرد. چون عذاب را تا سررسيدي كه به آن رسيدند از آنها برداشتيم باز هم پيمان‌شكني كردند (اعراف/۱۳۴-۱۳۵).

الیاس به قوم خود گفت: آیا پروا نمی‌کنید؟ آیا بعل را می‌خوانید و بهترین آفرینندگان را وا می‌گذارید (صافّات/۱۲۴-۱۲۵)؟

ما به آنان (اقوامی که هلاک شدند) ستم نكرديم ولي آنان به خود ستم كردند پس چون فرمانِ پروردگارت آمد، خداياني كه به جاي خدا مي‌خواندند هيچ به كارشان نيامد و جز بر هلاكت آنان نيفزود (هود/۱۰۱).

 [ای پیامبر] با خدا معبودی دیگر نخوان. معبودي جز او نيست (قصص/۸۸،۸۷). با خدا معبودی دیگری نخوان که از عذاب‌شدگان خواهی شد (شعراء/۲۱۳). به دین حنیف روی آور و از مشرکان نباش. به جای خدا چیزی را که سود و زیانی به تو نمی‌رساند نخوان. اگر چنین کنی قطعاً از ستمکاران هستی (یونس/۱۰۵-۱۰۶). بگو، آیا به جای خدا چیزی را بخوانیم که نه سودی به ما می‌رساند و نه زیانی؟ آیا پس از این‌که خدا ما را هدایت کرده است، از عقیدۀ خود بازگردیم (انعام/۷۱)؟ بگو، من نهی شده‌ام از این‌که جز خدا کسانی را که می‌خوانید، پرستش کنم (انعام/۵۶؛ غافر/۶۶) [آن هم] زماني که از سوی پروردگارم برای من دلایل روشن رسیده باشد و دستور یافته‌ام که تسلیم پروردگار جهانیان باشم (غافر/۶۶). بگو، به من خبر دهید از شریکان خود، که به جای خدا می‌خوانید، به من نشان دهید که چه چیزی از زمین آفریده‌اند؟ آیا آنها در آسمان‌ها شرکت داشته‌اند (فاطر/۴۰؛ احقاف/۴)؟ یا به آنها کتابی داده‌ایم که دلیلی بر خود از آن دارند؟ بلکه ستمکاران جز فریب به یکدیگر وعده نمی‌دهند (فاطر/۴۰). بگو، کسانی را که به جای او پنداشته‌اید، بخوانید آنها نه اختیاری دارند که از شما دفع زیان کنند و نه تغییری دهند (اسراء/۵۶). بگو، چه تصوّر می‌کنید، اگر خدا بخواهد صدمه‌ای به من برساند، آیا آن‌چه را به جای خدا می‌خوانید، می‌توانند صدمۀ او را برطرف کنند؟ یا اگر رحمتی برای من بخواهد، می‌توانند، رحمت او را بازدارند؟ بگو، خدا مرا بس است. اهل توکّل تنها بر او توکّل می‌کنند (زمر/۳۸). بگو، به من خبر دهید اگر راست می‌گویید، اگر عذاب خدا یا رستاخیز به شما برسد، غیر خدا را می‌خوانید؟ بلکه تنها او را می‌خوانید. اگر بخواهد آن‌چه را درخواست می‌کنید [از شما] برطرف می‌کند. [آن زمان است که] آن‌چه شریک او می‌سازید، فراموش می‌کنید ( انعام/۴۰-۴۱). چون بندة خدا (پيامبر) برخاست تا او را بخواند، نزدیک بود [مشركان] بر سر او فرو افتند. بگو، من تنها پروردگار خود را می‌خوانم و کسی را با او شریک نمی‌گردانم (جن/۱۹-۲۰).

از اموال آنان (کسانی که به گناهان خود اعتراف دارند و کار شایسته و ناشايست را با هم مي‌آميزند)، صدقه بگیر تا به وسیلۀ آن، آنان را پاک کنی. برای آنها دعا کن زیرا دعای تو برای آنها آرامشی است و خدا شنوای داناست (توبه/۱۰۳). کسانی را که پروردگار خود را بامدادان و شامگاهان می‌خوانند در حالی که خشنودی او را می‌خواهند، مران. از حساب آنها چیزی بر عهدۀ تو نیست و از حساب تو چیزی بر عهدۀ آنان نیست تا آنها را برانی و از ستمکاران باشی (انعام/۵۲). با کسانی که پروردگار خود را صبح و شام می‌خوانند و خشنودی او را می‌خواهند، شکیبایی پیشه کن و چشمان خود را از آنها برمگیر که زیور زندگی دنیا را بخواهی (کهف/۲۸).

 هر كس در اين (عيسي)، پس از دانشي كه براي تو آمده، با تو محاجّه كند بگو، بياييد پسران ما و پسران شما، زنان ما و زنان شما، خودمان و خودتان را فرا خوانيم سپس دعا كنيم و نفرين خدا را بر دروغگويان قرار مي‌دهيم (آل‌عمران/۶۱).

 خدا و فرشتگان بر پيامبر رحمت مي‌فرستند، اي كساني كه ايمان آورده‌ايد، بر او طلب رحمت كنيد و به فرمان او گردن نهيد (احزاب/۵۶). [به یاد آورید] زمانی که از پروردگار خود درخواست كمك می‌كرديد پس دعای شما را اجابت کرد که من شما را با هزار فرشتۀ پیاپی یاری خواهم کرد (انفال/۹).

برخی دیگر از بادیه‌نشینان کسانی هستند که به خدا و روز بازپسین ایمان دارند و آن‌چه را انفاق می‌کنند، مایۀ تقرّب نزد خدا و دعاهای پیامبر می‌دانند (توبه/۹۹).

سؤال‌کننده‌ای [از کافران] عذابی حتمی را درخواست کرد، که مخصوص کافران است و دفع‌کننده‌ای ندارد (معارج/۱-۳). کافران گفتند: پروردگارا، اگر این (کتاب)، همان حقِ از جانب توست پس از آسمان سنگ‌هایی بباران یا عذابی دردناک بر سر ما بیاور. تا تو در میان آنها هستی، خدا بر آن نیست که آنها را عذاب کند و تا آنها طلب آمرزش می‌کنند خدا عذاب کنندۀ آنها نخواهد بود (انفال/۳۲). در انتظار روزی باش که آسمان دودی نمایان برمی‌آورد که مردم را فرو می‌گیرد. این است عذاب پردرد. [می‌گویند:] پروردگارا، این عذاب را از ما دفع کن که ما ایمان داریم (دخان/۱۰-۱۲). [به کافران] بگو، اگر دعای شما نباشد پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نمی‌کند. در حقیقت شما به تکذیب پرداخته‌اید و به زودی [عذاب بر شما] لازم خواهد شد (فرقان/۷۷).

آن‌گاه که فرستادگان ما به سوی كساني كه بر خدا دروغ مي‌بندند يا آيات او را تکذیب‌ مي‌كنند مي‌آیند تا جان آنها را بگیرند، به آنان گویند: معبودهایی که به جای خدا می‌خواندید، کجا هستند؟ گویند: از دست ما رفته‌اند و بر ضدّ خود گواهی می‌دهند که کافر بودند (اعراف/۳۷).

دعا- قیامت، [اهل بهشت در آنجا] گویند: به راستی ما قبلاً در میان خانوادة خود ترسان بودیم پس خدا بر ما منّت نهاد و از عذاب نافذ نگاه داشت زیرا ما پیش از این خدا را می‌خواندیم (طور/۲۸).

کسانی که در آتش هستند، به نگهبانان جهنّم می‌گویند: پروردگار خود را بخوانید تا یک روز از این عذاب را به ما تخفیف دهد. گویند: مگر پیامبران شما دلایل روشن به سوی شما نیاوردند؟ می‌گویند: چرا. می‌گویند: پس بخوانید ولی دعای کافران جز در بیراهه نیست (غافر/۴۹-۵۰). [کافران] می‌گویند: پروردگارا، دوبار ما را به مرگ رساندی و دو بار ما را زنده گرداندی. به گناهان خود اعتراف کردیم پس آیا راه بیرون شدنی هست؟ این [کیفر] از آن رو برای شماست که چون خدا به تنهایی خوانده می‌شد، کفر می‌ورزیدید و چون به او شرک آورده می‌شد، باور می‌کردید (غافر/۱۱-۱۲).

[یاد کن] روزی را که [خدا] می‌گوید: آنهایی را که شریکان من پنداشتید، ندا دهید. پس آنها را بخوانند و اجابتشان نکنند (کهف/۵۲). گفته مي‌شود: شريكان خود را فرا خوانيد پس آنها را مي‌خوانند ولي پاسخشان نمي‌دهند و عذاب را مي‌بينند. اي كاش هدايت يافته بودند (قصص/۶۴). [روز رستاخیز] آن‌چه قبلاً می‌خواندند، از نظر آنان ناپدید می‌شود و آگاه مي‌شوند كه گریزگاهي ندارند (فصّلت/۴۸). [در آتش به تکذیب‌کنندگان] گفته شود: آنچه را در برابر خدا شریک می‌ساختید، کجا هستند؟ می‌گویند: از نظر ما ناپديد شده‌اند بلکه [گويي] قبلاً ما چیزی را نمی‌خواندیم. این‌گونه خدا کافران را در گمراهي مي‌گذارد (غافر/۷۳-۷۴).

موضوعات دیگر مرتبط: استغفار، تضرّع، توبه، تسبيح و تنزيه، پناه، حمد، ذكر، عبادت، كمك خواستن

 

 

محمد نصر اصفهانی

نويسنده اين مباحث، از دانش آموختگان حوزه و دانشگاه بوده و در حوزه قرآن، نهج البلاغه، كلام جديد، اخلاق، تاريخ اسلام و سياست آثاري دارند.

مطالب مرتبط