كتاب فلسفه اخلاق و تربیت

چكيده

تفاوت عمده این اثر با دیگر نوشته هایی که در این زمینه وجود دارد این است که این اثر در عین حجم کم  نظمی ویژه در بیان اصول اخلاق و تربیت اسلامی ارائه می کند. اين کتاب شامل چهار فصل است.

فصل اول شامل کلیاتی در مورد اخلاق و تربیت است: ۱) مفهوم اخلاقی، ویژگی های اخلاق و تفاوت آن با آداب و سلیقه، نسبیت اخلاق و مکتب های اخلاقی و علوم اخلاقی ۲) مفهوم تربیت، رابطه اخلاق و تربیت و ارکان تر بیت.

فصل دوم به موضوع تربیت می پردازد که در آن ابعاد وجودی شخصیت انسان و تفاوت آن با دیگر موجودات مورد بحث قرار می گیرد. حقیقت انسان از حیث ادارک، توانایی، تمایلات و رفتار مورد بررسي قرار می گیرد. ویژگیهای خاص رفتار انسان، از قبیل آگاهی، آزادی و انتخابگری، خودسازی و مسئولیت اساس شخصيت انسان است. عوامل موثر بر شخصیت مثل: ۱) وراثت    ۲) محیط   ۳) اراده و حد و مرز آن و نقش سرنوشت و قضاء و قدر مورد توجه قرار گرفته است.

فصل سوم مربوط به اهداف تربیت انسان است. مهمترین این اهداف علم گرایی، عقل گرایی و ایمان گرایی است.

فصل چهارم به روشهای تربیتی اختصاص دارد که انسان را به اهداف یاد شده می رساند. ترک عادات ناپسند (تزکیه) و ایجاد عادات مناسب (تحلیه) از قبیل الف) عادات به مطالعه  ب) عادات به تفکر  ج) عادات به نظم و ديگر امور مثل رعایت قانون، هم نشینی با صالحین، الگو گیری، بهره بردن از حکایت و داستان‌ها، پند و اندرز، تشویق و تنبیه، زهد، قناعت، انفاق، عبودیت و دعا و نیایش مهم‌ترین روش‌های تربیتی هستند.

مولف: محمد نصر اصفهاني

ناشر: دبيرخانه مجمع گروه هاى معارف اسلامي

سال نشر: ۱۳۷۸

فهرست مطالب

مقدمه

فصل اول: كليات

اخلاق

مفهوم اخلاق

ويژگى‏هاى رفتار اخلاقى

مكتب‏هاى اخلاقى

علوم اخلاقى

تربيت

مفهوم تربيت

رابطه اخلاق و تربيت

اركان تربيت

فصل دوم: موضوع تربيت

حقيقت انسان

۱- ادراك

۲- توانايى

۳- تمايلات

الف. حب بقا

ب. حب كمال

تمايلات فطرى

برترى‏طلبى در دنيا

برترى طلبى در دين

روابط اميال

۴- رفتار

ويژگيهاى رفتار انسان

عوامل مؤثر بر شخصيت

۱- وراثت

۲- محيط

۳- اراده

قضا و قدر

فصل سوم: اهداف تربيت

هدف‏هاى تربيتى

علم‏گرايى

عقل‏گرايى

خردورزى در فرهنگ اسلامى

ايمان‏گرايى

الف. آخرت‏گرايى

ب. خداگرايى

فصل چهارم: روش‏هاى تربيت

عادات

ترك عادات (تزكيه)

تشكيل عادات (تحليه)

عادت به‏مطالعه

عادت به تفكر

عادت به نظم و قانون

هم‏نشينى با صالحين

الگوگيرى

حكايت و داستان

پند و اندرز

تشويق و تنبيه

زهد، قناعت و انفاق

عبوديت

دعا و نيايش

فهرست منابع

منابع جهت مطالعه بيشتر

فهرست آيات

فهرست روايات

فهرست اشعار