هویت حسینی
از میان شخصیتهای جهان اسلام و تشیع، امام حسین (ع) از ویژگی منحصر به فردی برخوردار است به طوری که در طول تاریخ مورد توجه خاص و عام بوده است. پرسش این است که چرا امام حسین نسبت به دیگران هویت ممتازی پیدا کرده است؟
از میان شخصیتهای جهان اسلام و تشیع، امام حسین (ع) از ویژگی منحصر به فردی برخوردار است به طوری که در طول تاریخ مورد توجه خاص و عام بوده است. پرسش این است که چرا امام حسین نسبت به دیگران هویت ممتازی پیدا کرده است؟
افراد از این متن تاریخی برداشتهای متعدد دارند که این برداشتها مبتنی بر پیش فرضهای مختلفی است که مفسر از آن شخص و آن حادثهای دارد که آن شخص در خلق آن نقش داشته است. به همین جهت مثل تفسیر قرآن است، میبینید از یک آیه تفسیرهای مختلف میکنند، حادثه کربلا هم با همان نورانیت قرآنیاش دارای تفاسیر متعدد است که افراد با پیش فرضها و انتظارات مختلفی که از امام دارند، در واقع در مورد ایشان ذهن خوانی میکنند.
نگارنده در این ایام در صدد برآمد تا به بازخوانی پرونده سه داستان غم انگیز جریان کربلا که غالباً در عزادرایها و رسانهها به آن اشاره میشود بپردازد، تا حقیقت از تحریف، اسطوره و خرافه باز شناخته شود.
مهمترین فلسفه عزادرای، احیاء و باز آفرینیِ خط مشی استبداد ستیزانه و ظلم ستیزانه امام حسین (ع) در اوج ایثار و فداکاری یک انسان در راه خداست.
کاوش عقلی، چرایی و چگونگی تاثیری که حضرتش در عرصه عمومی به وجود آورد. امام حسین(ع) در جامعه سیاسی خویش حماسهای انسانی خلق کرد و تصرفاتی در نظام و فکر سیاسی جامعه خویش صورت داد که مسیر تاریخ اسلام، دگرگون گردید
به لحاظ دینی دو شخصیت در تاریخ ادیان از موقعیتی ممتاز و برتر و در عین حال از نقشی محوری برخوردار بودهاند: ابراهیم(ع) و حسین(ع). پرسشی که مطرح میشود این است که راز ماندگاری و به اصطلاحِ قرآن، «لِسَانَ صِدْقٍ فِی الْآخِرِینَ» این دو شخصیت چه بوده است؟
بررسی پیامدهای حادثه عاشورا، بحرانها و چالشهایی که رویاروی اهل بیت(ع) و به طور مشخص امام سجاد(ع) بوده است.
تحلیلهای واقعه عاشورا، شامل ۷ تفسیر است :
۱) تفسیر اجتماعی: در این تفسیر نهضت امام حسین(ع) از جنبه تاریخی و اجتماعی مورد بررسی و منشأ آن به کینهتوزی و اختلاف دیرینه اعراب میرسد.
۲) تفسیر سیاسی انقلابی: از ابتدا امام با استفاده از ضعف حکومت نو بنیاد یزید به منظور تشکیل حکومت قیام و تا آخر به قصد خویش پایبند بود.
۳) تفسیر ماورایی: این واقعه از قبل برنامهریزی شده بود و کاملاً جنبه ملکوتی دارد.
۴) تفسیر فقهی ـ کلامی: امام بر اساس تکلیف عمل کرده و وظیفه شرعی امام را در این مورد بررسی میکند.
۵) تفسیر حماسی: به خاطر شرایط جامعه نیاز بود که حماسهای خونین و شهادتی هدفمند به وجود آید تا حیات اسلام تأمین شود.
۶) تفسیر عرفانی: عاشورا یک سیر و سلوک عارفانه و عاشقانه است و الگوی پرستش و عبودیت همه در برابر خداست.
۷) تفسیر اصلاحی: عاشورا نقطه اوج حرکت انبیاء است و برای همبشه تاریخ همانطور که امام گفت: «من الگو و مقتدای شما هستم.»
امام حسین، کربلا و عاشورا نقش ویژهای در زندگی دینی شیعیان ایفا میکند و سنتهای مهمی را در زندگی آنان وارد کرده است. در اینجا به برخی از این سنتها اشاره میکنیم.
امام حسین(ع) یکی از کسانی که آیات مباهله، تطهیر، هلاتی و مودت ذی القربی در مورد او نازل شده است.