کتاب فلسفه اخلاق و تربیت

چکیده

تفاوت عمده این اثر با دیگر نوشته هایی که در این زمینه وجود دارد این است که این اثر در عین حجم کم  نظمی ویژه در بیان اصول اخلاق و تربیت اسلامی ارائه می کند. این کتاب شامل چهار فصل است.

فصل اول شامل کلیاتی در مورد اخلاق و تربیت است: ۱) مفهوم اخلاقی، ویژگی های اخلاق و تفاوت آن با آداب و سلیقه، نسبیت اخلاق و مکتب های اخلاقی و علوم اخلاقی ۲) مفهوم تربیت، رابطه اخلاق و تربیت و ارکان تر بیت.

فصل دوم به موضوع تربیت می پردازد که در آن ابعاد وجودی شخصیت انسان و تفاوت آن با دیگر موجودات مورد بحث قرار می گیرد. حقیقت انسان از حیث ادارک، توانایی، تمایلات و رفتار مورد بررسی قرار می گیرد. ویژگیهای خاص رفتار انسان، از قبیل آگاهی، آزادی و انتخابگری، خودسازی و مسئولیت اساس شخصیت انسان است. عوامل موثر بر شخصیت مثل: ۱) وراثت    ۲) محیط   ۳) اراده و حد و مرز آن و نقش سرنوشت و قضاء و قدر مورد توجه قرار گرفته است.

فصل سوم مربوط به اهداف تربیت انسان است. مهمترین این اهداف علم گرایی، عقل گرایی و ایمان گرایی است.

فصل چهارم به روشهای تربیتی اختصاص دارد که انسان را به اهداف یاد شده می رساند. ترک عادات ناپسند (تزکیه) و ایجاد عادات مناسب (تحلیه) از قبیل الف) عادات به مطالعه  ب) عادات به تفکر  ج) عادات به نظم و دیگر امور مثل رعایت قانون، هم نشینی با صالحین، الگو گیری، بهره بردن از حکایت و داستان‌ها، پند و اندرز، تشویق و تنبیه، زهد، قناعت، انفاق، عبودیت و دعا و نیایش مهم‌ترین روش‌های تربیتی هستند.

مولف: محمد نصر اصفهانی

ناشر: دبیرخانه مجمع گروه هاى معارف اسلامی

سال نشر: ۱۳۷۸

فهرست مطالب

مقدمه

فصل اول: کلیات

اخلاق

مفهوم اخلاق

ویژگى‏هاى رفتار اخلاقى

مکتب‏هاى اخلاقى

علوم اخلاقى

تربیت

مفهوم تربیت

رابطه اخلاق و تربیت

ارکان تربیت

فصل دوم: موضوع تربیت

حقیقت انسان

۱- ادراک

۲- توانایى

۳- تمایلات

الف. حب بقا

ب. حب کمال

تمایلات فطرى

برترى‏طلبى در دنیا

برترى طلبى در دین

روابط امیال

۴- رفتار

ویژگیهاى رفتار انسان

عوامل مؤثر بر شخصیت

۱- وراثت

۲- محیط

۳- اراده

قضا و قدر

فصل سوم: اهداف تربیت

هدف‏هاى تربیتى

علم‏گرایى

عقل‏گرایى

خردورزى در فرهنگ اسلامى

ایمان‏گرایى

الف. آخرت‏گرایى

ب. خداگرایى

فصل چهارم: روش‏هاى تربیت

عادات

ترک عادات (تزکیه)

تشکیل عادات (تحلیه)

عادت به‏مطالعه

عادت به تفکر

عادت به نظم و قانون

هم‏نشینى با صالحین

الگوگیرى

حکایت و داستان

پند و اندرز

تشویق و تنبیه

زهد، قناعت و انفاق

عبودیت

دعا و نیایش

فهرست منابع

منابع جهت مطالعه بیشتر

فهرست آیات

فهرست روایات

فهرست اشعار